Het aantal personen dat in Nederland en in België nog met de hand klompen kan maken lopen zienderogen achteruit. Waren er in 1950 in beide landen nog meer dan 50.000 mensen werkzaam binnen dat ambacht, nu nog slechts 25. Reden genoeg om dit ambacht te plaatsen op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoedlijst. Het alleen plaatsen op deze lijst geeft geen zekerheid dat dit ambacht ook voor ons land behouden blijft. Reden voor de heemkundekringen in Best, Liempde, Sint-Oedenrode en Schijndel om de handen ineen te slaan en een oproep te plaatsen in de plaatselijke media of er belangstelling was voor een cursus handmatig klompen maken.
Een viertal gemeenten, Best, Boxtel( Liempde) Schijndel en Sint-Oedenrode staan bekend om hun historische beplanting van populieren met daaraan gekoppeld de ambacht van het vervaardigen van klompen. Maar dit laatste is langzaam geheel aan het verdwijnen, niet alleen in Brabant maar zelfs in heel Nederland. Dat het ambacht van handmatig klompen maken op 12 april 2013 is geplaatst op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland geeft geen garantie dat de ambacht ook behouden blijft. Een handjevol klompenmakers heeft de handen ineengeslagen en ervoor gezorgd dat hun ambacht de erkenning heeft gekregen die hen toekomt. Daarnaast hebben zij de Stichting Klompenmonument in het leven geroepen om alle handmatige klompenmakers te ondersteunen, te helpen bij het opzetten van cursussen handmatig klompen maken en bij het opnieuw gereedschap laten maken. De huidige klompenmakers kunnen zich gaan inzetten om nieuwe handmatige klompenmakers op te leiden om zo het vak te behouden voor onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen.
De heemkundekring 'Dye van Best' heeft het initiatief genomen, om in nauwe samenwerking met Heemkundekring Stichting Kèk Liemt, SPPILL (Stichting Promotie Projecten in Leefbaar Liempde), Heemkundekring Schijndel en Heemkundekring De Oude Vrijheid uit Sint-Oedenrode, via de plaatselijke media te onderzoeken of er voldoende belangstelling bestond voor het opstarten van een cursus handmatig klompen maken. Het aantal deelnemers overtrof onze verwachtingen. Er kwamen 27 aanmeldingen binnen. Het blijkt dat binnen het gebied van Het Groene Woud het maken van klompen nog erg leeft.
Bij het zoeken naar docenten voor de cursus zijn we uitgekomen bij de Nicole en Harrie van Aarle. Nicole is zelfs de vijfde generatie van de Van Aarle’s klompenmakers en is tevens secretaris van de Stichting Klompenmonument. In overleg met hdn is gekozen voor een zwaardere cursus en een lichtere cursus. Bij de zwaardere cursus worden de cursisten opgeleid om zelfstandig klompen te maken, van bol naar klomp. Bij de lichtere versie worden de cursisten opgeleid om van een blok een klomp te maken maar ligt de nadruk vooral op de verhalen die je kan vertellen over de klomp, het gereedschap, de geschiedenis, families van klompenmakers, etc.
Het is bedoeling dat in de toekomst enkele opgeleide klompenmakers ingezet kunnen worden bij diverse evenementen of dat ze een eigen werkruimte/museum gaan inrichten dat toegankelijk wordt voor belangstellenden. Het zal zich grotendeels beperken tot het snijden van blokken hout, uitleggen hoe dit verder verloopt en de verhalen over de klomp.
In februari 2015 is Heemkundekring 'Dye van Best' het onderzoek gestart of er mogelijkheden zijn voor het volgen van een cursus handmatig klompen maken. Via de Stichting Klompen Monument werd contact gezocht met de secretaris, Nicole van Aarle, met de vraag of mogelijkheden zijn voor het geven van zo’n cursus. Na enkele weken kwam het bericht dat zij samen met haar vader bereid was zo’n cursus te gaan verzorgen. Midden 2015 zijn de heemkundekringen Kèk Liemt, Schijndel en De Oude Vrijheid benaderd of de besturen achter de plannen stonden en of zij binnen hun eigen kringen en in de plaatselijke bladen een oproep wilden plaatsen voor belangstellenden die deze cursus willen gaan volgen. Toen bleek dat er meer dan voldoende belangstellenden waren is er op 24 november 2015 een informatiebijeenkomst geweest, die tot 14 deelnemers heeft geleid.
De eerste cursus avond is gestart op 19 januari 2016. Zeven deelnemers hebben de cursus gevolgd waarin daadwerkelijk handmatig klompen werden gemaakt en zeven anderen een cursus vooral de kennis en verhalen over klompen maken aan de orde kwamen. Na afloop ontvingen de deelnemers van de cursussen een map met daarin omschreven de geschiedenis van de klomp, het klompenhout, handmatig klompen maken, machinaal klompen maken, de vormen van de klomp, klompen in Nederland en de Europese klompen en tenslotte een verhaal over de benamingen van de klomp.
Harrie van Vroenhoven
Zomereik 3
5682 HD Best
T: 0499-398705
E: hvanvroenhoven@hetnet.nl
W: www.heemkundebest.nl
